Deelstudie – Literatuuronderzoek EU-beleidsproces

Steeds meer Europese regels oefenen een directe invloed uit op Nederlandse burgers en bedrijven. Net als de andere 26 lidstaten wil Nederland invloed uitoefenen op de Europese Unie (EU). Wat is er in de literatuur bekend over effectieve vormen van beïnvloeding van beleid van de EU? En, meer specifiek, wat is per fase van dit Europese beleidsproces effectief? IOB heeft gespecialiseerde wetenschappers gevraagd om dat uit te zoeken, als onderdeel van een grotere evaluatie van de Nederlandse invloed op het Europese beleidsproces.
 

Schematische weergave van de vijf fasen van het Europees beleidsproces

Het proces van EU-beleidsbeïnvloeding is hier ingedeeld naar vijf verschillende fasen, zoals te zien in deze schematische weergave.
Het literatuuronderzoek is erop gericht voor al deze fasen na te gaan wat er bekend is over effectieve beïnvloeding.

Agenda-setting

In de fase ‘Agendasetting’ worden onderwerpen op de beleidsagenda gezet of er juist af gehouden. Het literatuuronderzoek naar deze fase is uitgevoerd door prof. dr. Arco Timmermans en dr. Gerard Breeman van de Universiteit Leiden.

Beleidsvorming

In de fase ‘Beleidsvorming’ worden onderwerpen die op de agenda staan uitgewerkt tot beleidsvoorstellen. Het literatuuronderzoek naar deze fase is uitgevoerd door Drs. Marije Cornelissen en Dr. Vasilis Karakasis, onderzoekers bij het lectoraat Changing Role of Europe, European Impact van de Haagse Hogeschool.

Besluitvorming 

In de fase ‘Besluitvorming’ worden beleidsvoorstellen van de Europese Commissie afgewezen of aangenomen door de Raad en/of het Europees Parlement. Het literatuuronderzoek naar deze fase is uitgevoerd door dr. Johan Adriaensen van de Universiteit Maastricht.

Implementatie

In de fase ‘Implementatie’ worden aangenomen beleidsvoorstellen of Europese wet- en regelgeving omgezet naar nationale wetgeving en geïmplementeerd. Het literatuuronderzoek naar deze fase is uitgevoerd door dr. Rik de Ruiter, prof. dr. Bernard Steunenberg en Merlijn Hoppema van de Universiteit Leiden.

Evaluatie

In de fase ‘Evaluatie’ wordt bestaand beleid geëvalueerd. Evaluaties kunnen strategisch worden ingezet om de inhoud van het beleid ter discussie te stellen, bestaand beleid aan te passen, of nieuwe onderwerpen op de agenda te zetten. Het literatuuronderzoek naar deze fase is uitgevoerd door dr. Pieter Zwaan van de Radboud Universiteit.